Początki Kościoła, z którego się wywodzą, sięgają połowy XIX wieku, kiedy do Chin przybyli przedstawiciele szwajcarskiej misji „Basel Mission”, aby nieść Dobrą Nowinę o Chrystusie ludowi Hakka, zamieszkującemu prowincję Guangdong w południowo-wschodnich Chinach. Bazą tej pracy misyjnej stał się Hongkong. Pionierem misji wśród Hakka był, pochodzący ze Szwecji, Theodore Hamberg (1819-1854). Hamberg został wysłany do Chin w 1846 roku, aby prowadzić pracę nad dialektem Hakka. Miejscem działalności była jednak nie tylko prowincja Guandong, ale także Hongkong, gdzie 13 kwietnia 1851 roku miał miejsce pierwszy chrzest. W 1860 r. na wyspie Hongkong utworzono szkołę dla dziewcząt, a w 1867 roku powstał kościół, który stał się centrum misji „Basel Mission” w Chinach i jest dziś znany jako Kościół Kau Yan. Kościół założył, współpracujący z Theodorem Hambergiem misjonarz niemieckiego pochodzenia, Rudolf Christian Friedrich Lechler (1824-1908).
Kościół Kau Yan nawiązuje do reformacji protestanckiej nurtu luterańskiego i kalwińskiego. Częścią jego doktryny są luterańskie księgi wyznaniowe, takie jak „Konfesja augsburska” (1530), „Mały katechizm Lutra” (1529) i „Formuła zgody” (1577) oraz, reprezentujący doktrynę teologiczną reformowanego chrześcijaństwa, „Katechizm Heidelberski” (1563).
Obecny budynek Kościoła Kau Yan w Hongkongu, ukończony w latach 30. XX wieku, został uznany za dziedzictwo kulturowe i podlega ochronie prawnej.
XIX wiek był okresem, kiedy na terenie Chin kwitły misje chrześcijańskie – protestanckie. Z misyjną służbą wśród mieszkańców tego kraju łączą się takie znane nazwiska jak Hudson Taylor (zwany apostołem Chin), Robert Morrison – pionier tłumaczenia Biblii na język chiński (starokantoński), Jonathan Goforth (pierwszy misjonarz kościoła prezbiteriańskiego w Chinach), C.T. Studd, Emily Blatchley (pionierka misji wśród samotnych kobiet) i wiele innych. Choć w niesprzyjających warunkach Kościół chiński wciąż się rozwija. Szacuje się, że Chiny zamieszkuje między 80 a 130 milionów chrześcijan.
Obecny czas dla wyznawców Chrystusa w „Kraju Środka” nie należy do najłatwiejszych. Organizacje zajmujące się prześladowanym Kościołem donoszą o nasilających się aktach przemocy wobec chińskich chrześcijan. W 2017 roku Xi Jinping – Przewodniczący Chińskiej Republiki Ludowej – powiedział, że religie niedostosowane do ideałów komunistycznych stanowią zagrożenie dla rządu tego kraju, a zatem muszą stać się bardziej „zorientowane na wzór chiński”. Wielu przywódców Kościoła poddawanych jest różnym formą dyskryminacji, niszczone są budynki kościelne. Przebywające w Gostyninie Chinki z Hongkongu, inaczej iż mieszkańcy Chin kontynentalnych, mogą się cieszyć wolnością religijną. Działalność chrześcijan w Specjalnym Regionie Administracyjnym Hongkong nie napotyka na trudności.
Zdjęcia wykonał Pan Rafał Gościniak z gostynińskiego portalu gostynin.info
